Təbli̇ğat Aləti̇: Müstəqi̇l Azərbaycanda Yaddaş Si̇yasəti̇ni̇n 30 İli̇

Read in English

Uzun illər “sovet monumental heykəltəraşlığının əməkdar ustası” titulunu daşımış Dmitri Merkurov Stalin vəfat edən il nəşr olunmuş “Həykəltəraşın qeydləri” kitabında yazırdı: “Heykəllər təbliğat və xalqın ideoloji hazırlığı üçün güclü vasitədir. Bizim dövlətdə isə
onun əhəmiyyəti xüsusilə böyükdür.” (Merkurov 1953: 50). Doğrudur, Merkurov bu sözləri
Sovet İttifaqı haqqında yazıb, amma bu fikri müasir Azərbaycana da aid etmək olar.
Neft və qaz satışından əldə edilən gəlir təkcə iri infrastruktur layihələrinin tikintisinə və
barpasına, nəhəng bürokratik aparatın, polisin və ordunun saxlanmasına xərclənmirdi. Bu
gəlirlər həm də ölkə boyu çox sayda heykəllərin quraşdırılmasına yönəldilirdi. Qurulandan
daha çox heykəlin söküldüyü 1990-cı illərin əvvlindənki qısa zaman kəsiyindən sonra
2000-ci illərdə ölkədə heykəllərin və xatirə komplekslərinin salınmasının yeni dalğası
başlandı. Bu proses ictimai məkanların milli kimliyə uyğunlaşdırılması və Əliyev siyasi rejiminin legitimləşdirilməsi şəraitində baş verirdi. Nəticədə bir çox ictimai və siyasi mövzulu
heykəllər yenidən “təbliğat alətinə” və hakimiyyətin vizual simvoluna çevrildi. (Michalski
1998: 107).