Təbli̇ğat Aləti̇: Müstəqi̇l Azərbaycanda Yaddaş Si̇yasəti̇ni̇n 30 İli̇

Read in English

Uzun illər “sovet monumental heykəltəraşlığının əməkdar ustası” titulunu daşımış Dmitri Merkurov Stalin vəfat edən il nəşr olunmuş “Həykəltəraşın qeydləri” kitabında yazırdı: “Heykəllər təbliğat və xalqın ideoloji hazırlığı üçün güclü vasitədir. Bizim dövlətdə isə

onun əhəmiyyəti xüsusilə böyükdür.” (Merkurov 1953: 50). Doğrudur, Merkurov bu sözləri

Sovet İttifaqı haqqında yazıb, amma bu fikri müasir Azərbaycana da aid etmək olar.

Neft və qaz satışından əldə edilən gəlir təkcə iri infrastruktur layihələrinin tikintisinə və

barpasına, nəhəng bürokratik aparatın, polisin və ordunun saxlanmasına xərclənmirdi. Bu

gəlirlər həm də ölkə boyu çox sayda heykəllərin quraşdırılmasına yönəldilirdi. Qurulandan

daha çox heykəlin söküldüyü 1990-cı illərin əvvlindənki qısa zaman kəsiyindən sonra

2000-ci illərdə ölkədə heykəllərin və xatirə komplekslərinin salınmasının yeni dalğası

başlandı. Bu proses ictimai məkanların milli kimliyə uyğunlaşdırılması və Əliyev siyasi rejiminin legitimləşdirilməsi şəraitində baş verirdi. Nəticədə bir çox ictimai və siyasi mövzulu

heykəllər yenidən “təbliğat alətinə” və hakimiyyətin vizual simvoluna çevrildi. (Michalski

1998: 107).