დებატები თემაზე "გენდერი და უმცირესობათა უფლებები"

12 მარტს ჰაინრიჰ ბიოლის ფონდმა უმასპინძლა საჯარო დისკუსიას "ქალთა შრომითი პირობები და აუნაზღაურებელი შრომა საქართველოში", სადაც გაიმართა კვლევის "ცხოვრება საჭიროებებს მიღმა: ქალთა პრეკარიული შრომა და დროის ურთიერთმიმართება საქართველოში" პრეზენტაცია.

2017 წლის 30 ივნისს, 13 და 14 ივლისს, ჰაინრიჰ ბიოლის ფონდის სამხრეთ კავკასიის რეგიონულმა ბიურომ პარტნიორ ორგანიზაციებთან, ქალთა ინიციატივების მხარდამჭერი ჯგუფი და ადამიანის უფლებების სწავლებისა და მონიტორინგის ცენტრი, თანამშრომლობით გამართა ლგბტი თემაზე ლექციების ციკლის მომდევნო და ბოლო საჯარო დისკუსიები.

როგორია ემანსიპატორული ბრძოლების ხედვა, რომელიც ფემინიზმს განაახლებს და გამოაღვიძებს? ადგილობრივ გამოცდილებაზე დაყრდნობით, შედგა თუ არა ფემინიზმისა და ნეოლიბერალიზმის ალიანსი? რა როლი უნდა შეასრულოს ფემინისტურმა მოძრაობამ სოციალური სამართლიანობისთვის ბრძოლაში დღევანდელ საქართველოში?

10 მარტს ჰაინრიჰ ბიოლის ფონდმა პარტნიორ ორგანიზაციებთან თანამშრომლობით გამართა ფორუმი სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებისა და მედია ორგანიზაციების წარმომადგენელთათვის, სადაც მათ ადვოკატირების გრძელვადიანი სტრატეგია ჰომო/ბი/ტრანსფობიის წინააღმდეგ წარადგინეს.

2016 წლის 20 დეკემბერს საქართველოს პარლამენტმა უმასპინძლა კონფერენციას თემაზე „გენდერი და სამართალი: საქართველოს კანონმდებლობის გენდერული ანალიზი“. კონფერენციის მთავარ თემას წარმოადგენდა  გენდერისა და სამართლის სიღრმისეული კვლევა, რომელიც მომზადდა ორგანიზაცია „პარტნიორობა ადამიანის უფლებებისთვის“ მიერ, EWMI-PROLoG-ის მხარდაჭერითა და ჰაინრიჰ ბიოლის ფონდის კონსულტაციით.

რა საკანონმდებლო ინიციატივები შევიდა პარლამენტში ბოლო 4 წლის მანძილზე, რომელიც ქალებსა და სხვა გენდერულ ჯგუფებს აძლიერებდა? რომელი მათგანი გავიდა და რა ფორმით? რა ინტერპრეტაცია შეიძლება გაკეთდეს ამ ინიციატივების გასატანად გაწეული კომპრომისების თვალსაზრისით?

2 დეკემბერს ბიოლის ფონდმა უმასპინძლა დისკუსიას ისმის ქალის ხმა? ქალთა მოძრაობების განვითარება საქართველოში, რომელიც მიეძღვნა ისეთ საკითხებს, როგორიცაა: საიდან იწყება საქართველოში ქალთა მოძრაობის ისტორიის ათვლა? რა პრობლემები და ბარიერები ექმნებოდათ ქალთა ჯგუფებს, რა დინამიკა ახასიათებდა მათ გაძლიერებას თუ ჩახშობას? და სხვ.

(მიმდინარე პროექტი) ჰაინრიჰ ბიოლის ფონდის სამხრეთ კავკასიის რეგიონულმა ბიურომ, ევროკავშირის ფინანსური მხარდაჭერით დაიწყო სამწლიანი პროექტის ლგბტი სოლიდარობის ქსელი სომხეთსა და საქართველოში განხორციელება და ზოგადი ზედამხედველობა.

“პოლიტიკა ბინძური საქმეა” - ხშირად მოისმენთ საქართველოში, ასევე გაიგონებთ იმასაც, რომ „პოლიტიკა ქალის საქმე არ არის”, და ეს ორი მსჯელობა ერთმანეთთან მჭიდრო კავშირშია. ერთი მხრივ, ფსევდო-ზრუნვა ქალებზე, მეორე მხრივ, პოლიტიკაში კონკრეტული ადამიანების წვლილის დაკნინება, თითქოს პოლიტიკა თავისთავად იყოს „ბინძური,” კორუმპირებული, უპრინციპო.

გენდერული დემოკრატია ჰაინრიჰ ბიოლის ფონდისთვის არ არის მხოლოდ  გენდერულ პროექტებში ზოგადად დასახული მიზანი. იდეალის გარდა, ეს ფონდისთვის ორგანიზაციული პრინციპიცაა.

ჰაინრიჰ  ბიოლის ფონდის მიერ ორგანიზებულ დისკუსიაზე აჭარის საკანონმდებლო ორგანოს, არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და უმაღლესი სასწავლებლების წარმომადგენლებმა იმსჯელეს.

არის თუ არა სახელმწიფო უუნარო რელეგიური ექსტრემიზმის პირისპირ? ჩამოუყალიბდა თუ არა საზოგადოებას მტრის ხატი სექსუალური უმცირესობების მიმართ17 მაისის შემდეგ კიდევ უფრო მძაფრად?

„მე შენი სწორი ვარ“, ჩვენ კანონის წინაშე ერთნაირად ვალდებული ვართ და შესაბამისად კანონმა ერთნაირად უნდა დაგვიცვას ყველანი. მიუხედავად ამ ბანალური ჭეშმარიტებისა, ფობია განსაკუთრებით მძინვარებს ჰომოსექსუალთა მიმართ და ჰეტეროსექსუალებშიც, რადგან ფობია იმისა, რომ შესაძლოა „ჩემი ყველაზე ახლობელი ჰომოსექსუალი აღმოჩნდეს“ გაუთვითცნობიერებლად ძლიერია.

რატომ აღიქმება გენდერული თანასწორობა საქართველოში საკითხად, რომელიც მარტო ქალებს ეხება? რას შეცვლის ქალების მოსვლა პოლიტიკაში და  რატომ არ მოითხოვს ამას ქართული საზოგადოება?

რას ნიშნავს ფემინიზმი და რატომ ითვლებიან ფემინისტები კრიზისის შემქმნელ გარკვეულ წრედ? რა როლს თამაშობს ოჯახი და რატომ იყენებენ პოლიტიკოსები საკუთარი „პიარისთვის“ ქალთა დასაქმებისა და ქართული ტრადიციების „მსხვერპლი“ ქალების მონაცემებს.

რა საფრთხეებია ამ დროისთვის საქართველოში ეთნიკურ, რელიგიურ და სექსუალურ უმცირესობების უფლებების დაცვის  მხრივ. ეს შეკითხვები დაისვა საჯარო დისკუსიაზე, რომელიც ბათუმში 2012 წლის 14 დეკემბერს გაიმართა თემაზე “ქართული საზოგადოების ინკლუზიურობის შესაძლებლობები: განსხვავებულობის მიმღებლობის კულტურული და სამართლებრივი ასპექტები“.

საქართველოს კულტურული სივრცისთვის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ლიტერატურული კონკურსი “საბა” 2003 წელს დაარსდა და დღემდე ათჯერ ჩატარდა. ამ ათი წლის განმავლობაში გაცემული 85 პრემიიდან ქალებს მხოლოდ 17 მიენიჭა.

საჭიროა თუ არა თანამედროვე ქართულ სახელმწიფოში ადამიანის უფლებების უზრუნველყოფა კოლექტიური უფლებების საშუალებით? შესაბამისად, როგორ უნდა მოხდეს ფართო საზოგადოების მიერ უმრავლესობისგან განსხვავებული იდენტობის მიღება და აღიარება? უნდა იყოს თუ არა ეს ამოცანა შესაბამისი სახელმწიფო პოლიტიკის მიზანი?

მიუხედავად დეკლარირებული თანასწორობისა, აშკარად შესამჩნევია ქალების არყოფნა ქართულ პოლიტიკაში, სახელისუფლებო მმართველობის  ყველა დონეზე. ამ თემაზე 28 მაისს ბათუმში, პრესკაფეში, გაიმართა ჰაინრიჰ ბიოლის ფონდის მიერ ორგანიზებული დისკუსია.

ჰაინრიჰ ბიოლის ფონდში 16 მაისს გამართული საჯარო დისკუსია ჰომოფობიის და ტრანსფობიის წინააღმდეგ ბრძოლის საერთაშორისო დღეს მიეძღვნა, რომელიც 17 მაისს აღინიშნება.

„როგორც ჩანს, ადამიანის უფლებების მიმართ ჩვენი საზოგადოების დამოკიდებულებაც ასეთია. შესაბამისად, ადამიანის უფლებებიც ისევეა დაცული, როგორიც არის მის მიმართ დამოკიდებულება. ან შეიძლება საზოგადოებაში სკეპტიციზმი იმდენად დიდია, რომ უკვე აღარავის სჯერა, რომ აქ ადამიანის უფლებები დაცული იქნება“ - ამ სიტყვებით გახსნა დისკუსია გოგი გვახარიამ.

2012 წლის 27 მარტს საქართველოს პარლამენტმა მესამე მოსმენით დაამტკიცა სისხლის სამართლის კოდექსში ცვლილებები, რომელთა მიხედვითაც შეუწყნარებლობის მოტივი თითოეული დანაშაულის დამამძიმებელ გარემოებად ჩაითვალა.

ქალები და მშვიდობა, კონფლიქტები და უსაფრთხოება, გენდერული ძალადობა და ადამიანის უფლებები, ქალების როლი კონფლიქტების პრევენციასა და მოწესრიგებაში, მათი მონაწილეობა სამშვიდობო პროცესებში, გაეროს უშიშროების საბჭოს რეზოლუცია 1325 და საქართველოს ეროვნული სამოქმედო გეგმა - ამ საკითხებს შეეხო 7 დეკემბერს ჰბფ-ში გამართული დისკუსია.

უცნობი დაავადების შესახებ, რომელიც ლეტალურად სრულდებოდა, პირველი ცნობები 70-იან წლების მიწურულს აშშ-ში, ატლანტაში მდებარე დაავადებათა კონტროლის ცენტრის ანგარიშებში გაჩნდა. დღეს, მსოფლიოში 33 მილიონი აივ-პოზიტიური ადამიანია. საქართველოში პირველი შემთხვევა 1989 წელს დაფიქსირდა.

2011 წლის 27 სექტემბერს, ბაქოში, ბოლო სამი წლის განმავლობაში დამკვიდრებული ტრადიციის თანახმად, ჰაინრიჰ ბიოლის ფონდმა გამართა საჯარო დისკუსია თემაზე: “გენდერი, როგორც აკადემიური დებატის თემა აზერბაიჯანში”.

რას წარმოადგენს LGBT და რა იცის მის შესახებ საზოგადოებამ? როგორია საქართველოში დამოკიდებულება ამ ჯგუფების მიმართ და იცვლება თუ არა დამოკიდებულება ექსპერტთა დაკვირვებით? არსებობს თუ არა რეალურად საფუძველი ჰომოფობიისთვის? როდის და რომელ კულტურებში გაჩნდა ჰომოფობია?

გამომდინარე იქიდან, რომ საქართველოში არ არის დიდი ხნის სიძულვილის ენის საკითხზე მსჯელობის ტრადიცია - მისი აქტიური საჯარო განხილვა სულ რაღაც ორი წლის წინ დაიწყო – დისკუსიამ საზოგადოებაში დიდი დაინტერესება გამოიწვია.

"სიკვდილის ექსპორტი", საქართველოს ციხეებში არსებული გაუსაძლისი მდგომარეობა და რეკომენდაციები,  რომლებიც დაუყოვნებლივ რეაგირებას საჭიროებს. საქართველოს სახალხო დამცველმა გიორგი ტუღუშმა იმ ყველაზე აქტუალურ საკითხებზე ისაუბრა, რომელიც სახალხო დამცველის 2010 წლის საანგარიშო მოხსენებაში აისახა.

რა მოიაზრება ოჯახურ ძალადობაში, რა არის ოჯახში ქალზე ძალადობის მიზეზები, ძალადობის რა ფორმები გამოიყოფა, რამდენად კარგად აქვს გაცნობიერებული საზოგადოებას ის, თუ რას ნიშნავს ძალადობა ოჯახში ან მის გარეთ?

ეკატერინე აღდგომელაშვილი - ქალთა ინიციატივების მხარდამჭერი ჯგუფი; პაატა საბელაშვილი - ფონდი ინკლუზივი; ნოდარ სარჯველაძე - ფსიქოლოგი, ქრისტიან-დემოკრატიული ინსტიტუტის ხელმძღვანელი მოდერატორი: ნინო დანელია

ეკა აღდგომელაშვილი - ფონდის "ინკლუზივი" პროგრამების მენეჯერი; შორენა შავერდაშვილი - ჟურნალის "ცხელი შოკოლადი" მთავარი რედაქტორი და თანაგამომცემელი; სოფიო ჯაფარიძე - საქართველოს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის წევრი მოდერაცია: დავით პაიჭაძე